تحلیل میزان اثرگذاری عوامل زیست محیطی بر رویش قطری راش (Fagus orientalis lipsky) با استفاده از شبکه‌های عصبی مصنوعی در جنگل‌های استان مازندران

 رویش قطری و حجمی توده­های جنگلی اساس تعیین میزان برش سالانه در برنامه­ریزی و مدیریت بهره­برداری چوب از جنگل بوده و تعیین آن و عوامل مؤثر بر روی آن یکی از مهم­ترین چالش­ها در جنگل است. در این پژوهش با استفاده از تکنیک شبکۀ عصبی مصنوعی، تأثیر متغیرهای محیط­زیستی بر رویش قطری راش در قطعات نمونۀ ثابت در جنگل­های شمال ایران، برای یک دورۀ نه ساله (1391-1382)، مدل­سازی و تخمین زده شد. با استفاده از یک شبکۀ آماربرداری 150×200 تعداد 258 قطعه نمونۀ دائم 10 آری دایره شکل و در مجموع 1895 نمونه برداشت شد. میانگین متغیرهای رویش قطری، سطح مقطع توده، مجموع سطح مقطع بزرگتر از درخت هدف و تعداد در هکتار در داخل قطعۀ نمونه اندازه­گیری شد که به ترتیب برابر 9/30، 8/36، 4/29 و 421 به دست آمد. متغیرهای محیطی از قبیل مقدار انرژی تابشی نور خورشید در فصل رویش، شاخص رطوبت توپوگرافی، ارتفاع بالای نزدیک­ترین نقطۀ زهکشی شده، سرعت باد و متغیرهای زیستی مثل متوسط قطر برابر سینه و سطح مقطع برابر سینه به عنوان متغیرهای ورودی بوده و رویش قطری به عنوان متغیر خروجی شبکۀ عصبی استفاده شد. شبکۀ پرسپترون چند لایه با الگوریتم پس­انتشار خطا به همراه توابع سیگموییدی مورد استفاده قرار گرفت. با توجه به نتایج به ترتیب، شاخص تغییرات قطر برابر سینه (32 درصد)، ترکیب عوامل توپوگرافی و شاخص رطوبت خاک (5/19 درصد) و سطح مقطع برابر سینه (9/16 درصد) تغییرات رویش قطری راش را در سطح قطعۀ نمونه تعریف می­کنند. باد و انرژی تابشی خورشید در فصل رویش نیز مجموعاً 20 درصد تغییرات رویش قطری راش در سطح قطعات نمونه را تعریف می­کنند. شبکۀ عصبی، دقت لازم را برای مدل­سازی رویش قطری با استفاده از عوامل زیست محیطی مؤثر بر آن ارائه داد. همچنین درصد اثرگذاری عوامل محیطی و زیستی حدوداً یکسان بود که می­توان نتیجه گرفت عوامل زیستی و محیطی به صورت تقریباً مساوی رویش قطری راش را کنترل می­کنند.